شعر «حکایت: وطن دوستی» و معنی شعر:

حکایت

وطن دوستی

• قالب شعر: نثر ساده و روان
• شاعر: علی اکبر دهخدا
• آثار: لغت نامه، امثال و حکم، چرند و پرند، دیوان

هنوزم ز خُردی به خاطر دَرَست            که در لانه ی ماکیان بُرده دست

هنوز از دوران کودکی، خاطره ای را به یاد دارم که روزی، دستم را داخل لانه ی مرغ و خروس ها بُردم.

به منقارم آن سان به سختی، گزید            که اشکم چو خون از رگ، آن دم، جَهيد

[مرغ و خروس ها] آن چنان محکم نوک انگشتانم را نوک زدند که از درد بسیار، اشک من مانند خون که از رگ بیرون می پَرَد، به سرعت از چشمانم، جاری شد.

آرایه ادبی:

اشک تشبیه شده به خون

 پدر، خنده بر گریه ام زَد که هان            وطن داری آموز از ماکیان 

پدرم، وقتی گریه ی مرا دید، خندید و گفت: آگاه باش و پاسداری از سرزمین (وطن) را از مرغان خانگی یاد بگیر.

نكته دستوری:

«هان» به معنی «آگاه باش»، شبه جمله است و یک جمله، به حساب می آید.

این بیت از سه جمله، تشکیل شده است.

آرایه های ادبی دیگر:

قافیه و ردیف، عبارت اند از:

بیت اول:

درست و دست  ß  قافیه (ردیف ندارد.)

بیت دوم:

گزید و جهید  ß  قافیه (ردیف ندارد.)

بیت سوم:

هان و ماکیان  ß  قافیه (ردیف ندارد.)

محتوای شعر:

از اسم شعر برمی آید که شاعر به همه ی ما ایرانیان، سفارش می کند، باید برای حفظ سرزمین و وطنِ خود، تلاش بکنیم. همچنین می گوید: همان طور که ماکیان برای حفظ لانه و جوجه هایشان، از خودگذشتگی و تلاش می کنند ما هم باید برای عظمت و سربلندی ایران عزیزمان، از خود گذشتگی و فداکاری کنیم.

نکته:

این شعر با ضرب المثل «میهن دوستی، نشانه ی ایمان است» ارتباط معنایی دارد.

علی اکبر دهخدا:

تولد ۱۲۵۷ تهران، فوت هفتم اسفند ماه ۱۳۳۴، ادیب، لغت شناس، سیاستمدار و شاعر ایران است. او مؤلّف و بنیان گذار لغت نامه دهخدا بوده است. آثار او عبارت اند از:

لغت نامه، امثال و حکم، چرند و پرند، دیوان و … .